همشهری آنلاین: اما شاید زیباتر از دریا و نخلهای بندر بوشهر، معماری منحصر به فرد این شهر باشد که هنرمندانش متناسب با آب و هوای گرم و مرطوب آن، زیباترین عمارتهای روبه دریا را در این نقطه جنوبغربی کشور برپا کردهاند. در فصل زمستان که نمیتوان سرما و خشکی بقیه مناطق ایران را بهراحتی تحمل کرد، وقت برنامهریزی یک سفر دو روزه به شهر بوشهر است، جایی که ظهرهای زمستانیاش را میتوان در کنار دریا گذراند و بقیه روز را در بافت قدیم شهر که برای خودش یک موزه معماری است، به شب رساند.
چطور برسیم؟
اگر از تهران قصد دارید به بندر بوشهر برسید، دو انتخاب پیش روی شماست: مسیر هوایی و مسیر جاده. اگر جاده را برای رسیدن به بوشهر انتخاب کردهاید، هم با خودروی شخصی و هم اتوبوس میتوانید به بوشهر بروید.
سواری: از پایتخت تا شهر بوشهر حدود یک هزار و ۲۰۰ کیلومتر راه است. با خودروی شخصی میتوانید از دو راه بروید. در مسیر اول بعد از تهران، اصفهان و شیراز به بوشهر میرسید؛ از این مسیر نزدیک به ۱۹ ساعت در راه هستید. در مسیر دوم بعد از تهران، اصفهان و یاسوج به بوشهر میرسید. این مسیر کوتاهتر است و بدون توقف ۱۶ ساعت بعد در بوشهر خواهید بود.
اتوبوس: از پایانههای مسافربری جنوب، هرروز اتوبوس برای بوشهر حرکت میکند. با اتوبوس بعد از حدود ۱۶ تا ۱۷ ساعت در بوشهر هستید.
هواپیما: اگر برای رسیدن به بوشهر عجله دارید میتوانید با هواپیما به بوشهر بروید. هواپیما هر روز صبح و بعدازظهر به سمت بوشهر پرواز میکند و برمیگردد.
کجا برویم؟
بوشهر علاوه بر ساحل زیبایش که نباید شنا کردن در آن را از دست داد، بافتی سنتی دارد که معماری آن یکی از بهترین نمونههای متناسب با اقلیم در ایران است.
اگر بخواهید تاریخ بوشهر و معماری زیبای آن را ببینید، یکراست باید به بافت قدیم بروید که تمام آن به وسیله کوچه و پسکوچه به همدیگر راه دارد. این بافت حدود ۳۵ کیلومتر مساحت دارد و در شمال شهر و حاشیه دریا قرار دارد و اگر بخواهید میتوانید یک نیمروز را صرف تماشای آنجا بکنید. محلههای شنبدی، بهبهانی، دهدشتی و کوتی به، چهار محل قدیم معروفاند. هرکدام از خانههای قدیمی این بافت برای خودش یک موزه است که قدمت بیشتر آنها به حدود ۲۰۰ سال قبل دوره قاجار میرسد، متاسفانه از بناهای پیش از این دوره، عمارت چندان سالمی در شهر باقی نمانده.
بازار: میتوانید بوشهرگردی را از بازار قدیم شروع کنید که از خیابان خلیج فارس و خیابان لیان آغاز میشود تا به اداره گمرک میرسد. البته تمام کوچههای منتهی به این خیابان به بازار راه دارند. بازار قدیم در محله شنبدی قرار دارد و بعد از آنکه مرمت شد، دیگر چندان محل خرید مردم نیست.
کلیسای ارامنه یا گریگوری: این کلیسای سفید و زیبا، یکی از ساختمانهایی است که حتما باید به تماشای آن رفت؛ حتی اگر فعلا برای مرمت درهایش بسته باشد میتوانید از بیرون آن را تماشا کنید. این کلیسا در نزدیکی تقاطع خیابان انقلابـ آیتالله بلادی بهبهانی در محله شنبدی قرار دارد. این کلیسا متعلق به دوره حضور انگلیسیها در بوشهر یعنی حدود ۱۵۰ سال پیش است. درخت بزرگ وسط حیاط این کلیسا و گورستان ارامنه پشت سر آن، بسیار قدیمی و دیدنی است.
عمارت حاج رئیس: این بنا مجموعهای از پنج ساختمان تودرتو است که در اواسط دوره قاجاریه توسط تاجری سرشناس به نام حاج عبدالرسول طالبی معروف به حاج رئیس ساخته شده است. این بنا هم در محله شنبدی است و به دلیل انجام معاملات تجاری برای خروج و ورود کالاهای تجاری از کشتیها، بسیار نزدیک به دریاست و تقریبا شش متر تا دریا فاصله دارد.
عمارت کازرونی: در فاصله بسیار نزدیک از عمارت حاج رئیس، عمارت کازرونی در خیابان خلیج فارس قرار دارد و امروز، مردم آنجا را به نام باشگاه ملوانان سابق هم میشناسند. این بنا هماکنون بخشی از اداره میراثفرهنگی بوشهر را در خود جا داده. اگر به آنجا رفتید، حتما به معاونت گردشگری سری بزنید و علاوه بر تماشای این ساختمان، بروشورها و نقشه گردشگری بوشهر را از آنها بخواهید.
مسجد کوفه: این مسجد از بناهای مذهبی بافت قدیم بوشهر است که در محله بهبهانی قرار دارد. این مسجد در دوره ناصرالدین شاه ساخته شده و به دلیل آنکه ساختمان این مسجد شباهت زیادی به مسجد بزرگ شهر کوفه دارد، به این نام معروف شده.
عمارت گلشن: عمارت گلشن تقریبا ۱۷۰ سال قبل توسط تاجر بزرگی به نام گلشن در فاصله نزدیک به دریا ساخته شد. این بنا سه طبقه داشته که طبقه اول آب انبار، حمام، دستشویی، آشپزخانه و محل سکونت خدمه و دو طبقه بالا جهت سکونت و پذیرایی در نظر گرفته شده بوده. فاصله خانه گلشن تا دریا حدود ده متر است. این بنا در خیابان خلیجفارس قرار دارد و فاصله آن تا دریا حدود پنجمتر است. این بنا که در محله بهبهانیها قرار دارد هماکنون یگان حفاظت و مرمت سازمان میراث فرهنگی در آن قرار دارد.
عمارت طاهری یا موزه مردمشناسی: این بنا در بافت قدیمی شهر بوشهر در محله بهبهانی است و در دوره قاجار ساخته شده که امروز در خیابان خلیج فارس قرار گرفته. نخستین مالک آن، سیادت اولین شهردار بوشهر بوده اما بعدها این بنا توسط تاجری به نام طاهری خریداری میشود.
این عمارت دوطبقه، از سال ۱۳۸۴ به موزه مردمشناسی بوشهر تغییر کاربری داده و بخشهای مختلفی برای نمایش زندگی مردم بوشهر در زمانهای گذشته دارد. میتوانید هنرهای سنتی، پوشش، صنایع دستی و بسیاری چیزهای دیگر را که دیگر نشانی از آنها در زندگی مردم بوشهر نیست، اینجا ببینید. این موزه مثل بقیه موزههای ایران دوشنبهها تعطیل است.
پارک ساحلی: اگر خیابان خلیجفارس را در حاشیه دریا ادامه بدهید، به پارک ساحلی میرسید. اینجا آلاچیق، قهوهخانه و کافههای زیادی دارد و میتوانید کمی آنجا استراحت کنید. در فصل تابستان بسیاری این پارک را برای استراحت و شنا انتخاب میکنند.
عمارت دهدشتی: بعد از پارک ساحلی، اگر به خیابان لیان بروید یک راست به عمارت دهدشتی میرسید. این عمارت در خیابان انقلاب، ضلع شمال غربی مسجد امام قرار دارد. باآنکه به خاطر اسمش آدم انتظار دارد در محله دهدشتی آن را ببیند اما این عمارت در محله کوتی است.
در این بنا که در دوره قاجار توسط حاج غلامحسین دهدشتی یکی از تاجران بزرگ روغن در بوشهر ساخته شد، اسناد تجاری زیادی پیدا شده که هماکنون در همانجا نگهداری میشود. این عمارت تبدیل به کتابخانه بوشهر شده است. برای بازدید از طبقات مختلف این عمارت نیاز به عضویت نیست و حتی مسوولان قدیمی کتابخانه میتوانند نکات جالبی را از معماری این ساختمان چهار طبقه برای شما بازگو کنند. سقف زیبای این عمارت از چوب صندل درست شده و روی آن با نقاشیهای رنگروغن به سبک نقاشان اروپایی تزئین شده.
عمارت امیریه: عمارت امیریه در دوره قاجار بلدیه بوشهر، در دوره پهلوی فرمانداری، بعد از انقلاب شهرداری بوشهر و امروز هم محل شورای شهر بوشهر است. این بنا مهمترین بنای تاریخی- سیاسی در بوشهر بوده است. اگرچه این بنا دیگر یک ساختمان اداری است و کسی آنجا را به نام موزه نمی شناسد، اما حتی اگر وارد آنجا هم نشدید، تماشای نمای بیرونی آن را از دست ندهید. این عمارت در خیابان ساحلی و محله کوتی قرار دارد.
دبیرستان سعادت: یکی از اولین مدارس ایران است که ساخت آن به دوره امیرکبیر برمیگردد. اگرچه بخشی از این بنا هنوز هم کاربری آموزشی دارد، اما در کنار مدرسه، ساختمان تازهای ساخته شده که آن هم به نام دبیرستان سعادت شناخته میشود و دانشآموزان در آن رفت و آمد دارند.
در دوره قاجار بندر بوشهر یکی از بنادر مهم ایران بوده و ورود دستگاه چاپ باعث شده که مدرسه در این شهر به سرعت پا بگیرد. بیشتر عمارت نمایندگی تجاری و کنسولگریهای کشورهای خارجی در این محله قرار داشته. عکاسخانه میرزاحسن چهرهنگار که بعدا به عکاسخانه حاج یحیی فیروزی تبدیل شد، چاپخانه میرزا یوسف اخوت و دفتر روزنامه او (پست خلیج)، عکاسخانه میرزا علیاکبر چهرهنما هم در این محله قرار داشته.
ساحل دریا: بندر بوشهر بهخاطر شبهجزیره بودنش، از سه طرف با دریا همسایه است. ساحل چهار محل قدیمی شهر و ساحل بندرگاه در نزدیکی نیروگاه بوشهر بهترین گزینهها برای آبتنی در دریاست. به تازگی پلاژی هم مخصوص شنای بانوان به نام پلاژ شهرداری ساخته شده که البته فعلا فقط در ایام نوروز قابل استفاده است.
از دست ندهید
غیر از مسیر پیادهروی در بافت قدیم شهر، چند پیشنهاد دیگر در خارج بافت یا بیرون از شهر بوشهر را نباید از دست داد.
عمارت ملک: عمارت ملک در محله بهمنی بوشهر بیشتر از ۱۷۰ سال عمر دارد و تقریبا از مرکز شهر هشت کیلومتر فاصله دارد. مساحت زیر بنای آن بیشتر از چهار هزار متر مربع است. یکی از بازرگانان بوشهری به نام ملک التجار در دوره قاجار بعد از سفرش به فرانسه از چند معمار فرانسوی میخواهد که بنایی شبیه کاخهای این کشور در بوشهر برایش بسازد. این مکان در دوره پهلوی تبدیل به خوابگاه نظامیان رضاخان شد و قزاقها در آنجا ساکن شدند. این عمارت چند بار تعمیر و بازسازی شده و امروز هم در حال مرمت است. مرقد شیخ حسین و گورستان انگلیسی در همین محله قرار دارد.
نخلستان: اگرچه در شهر بوشهر هم میتوانید درختان نخل زیادی ببینید، اما اطراف بوشهر پر از نخلستانهای بزرگ است و اگر وسیله شخصی دارید، حتما سراغ آنها بروید و شبی را آنجا بگذرانید. تمرکز تخلستانهای استان بوشهر در دو شهرستان دشتستان و تنگستان است. غیر از نخلستان و نخل درختهای انجیر معابد هم درختهای دیدنی در جنوب ایران است که در بعضی از نقاط شهر بوشهر، جزیره خارک و سواحل شهرستان عسلویه میتوانید ببینید.
موزه رئیسعلی دلواری: رئیسعلی دلواری نماد مبارزه استعمار در بوشهر است که خانهاش در دلوار تنگستان تبدیل به موزه مردمشناسی شده. شهر دلوار در ۴۵ کیلومتری بوشهر قرار دارد و در این موزه اشیایی متعلق به خود رئیسعلی به همراه ابزاری کار سنتی و کشاورزی مردم منطقه را میتوانید ببینید. از بوشهر میتوانید بعد از حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به دلوار برسید.
گناوه و بندر دیلم: با آنکه گناوه و بندر دیلم فاصله زیادی از بوشهر دارند یعنی حدود ۲۰۰ کیلومتر، اما اگر هوس خرید دارید، حتما به آنجا هم سری بزنید و از این بازار که به بازار خارجی معروف است، خرید کنید.
چه بخریم؟
صنایع دستی و فراوردههای خرما از سوغات بوشهر است
خرما، حلوای مسقطی، ارده، حلوا راشی، حلوای سنگک، خارک پخته، انواع ماهی و میگو، تزئینات صدفی، گبههای جنوبی و انواع حصیرها و سبدهای بافته شده از برگ درخت نخل از سوغاتی بوشهر است که میتوانید آنها را از بازارچه صنایعدستی که در میدان امامخمینی(ره) است، بخرید.
بوشهر یک سوغاتی جدید هم به اسم خرما شکلاتی دارد که طعم جالبی دارد و نباید آن را از قلم انداخت. خرما شکلاتی را میتوانید از دو فروشگاه که یکی از آنها در خیابان شهید مطهری و دیگری در خیابان شهید عاشوری قرار دارند ـ که خرما و محصولات جانبی آن را عرضه می کنندـ
اگر توانستید به بازار ماهیفروشها سری بزنید و از ماهیهایی که تازه از خلیج فارس گرفته شده، سوغاتی بیاورید. ماهی شوریده، حلوا سیاه و سفید، شیر و قباد از خوشمزهترین ماهیهای جنوب است. برای خرید ماهی تازه فراموش نکنید که حتما با یک بوشهری بروید. بازار جدید بوشهر در خیابان لیان و خیابان نادر قرار دارد و میتوانید در آنجا هر چه که نیاز دارید، تهیه کنید. برای خرید خرما و سوغاتیها باید اول از خیابان نادر شروع کرد؛ انواع سوغاتیهای محلی و اجناس خارجی را در این راسته میتوانید تهیه کنید.
چه بخوریم؟
طعم قلیه ماهی، ماهی و میگو را میتوان در رستورانهای بوشهر چشید
در بوشهر نباید غذاهای محلی و دریایی را از دست داد، بهخصوص قلیه ماهی که غذای سنتی مردم جنوب ایران است که در آن ماهی را با سیر فراوان به اضافه تمرهندی و گشنیز میپزند. غیر از آن، گمنه، رشته و دالعدس هم در بوشهر رواج دارد. البته کمتر رستورانی در اینجا این غذاهای محلی را عرضه میکند و باید برای چشیدن طعم آن مهمان خانه یک بوشهری شد. بعد از تماشای بافت قدیم به ساحل که برسید، پر است از رستوران و قهوهخانه که میتوانید در یکی از همین غذاخوریهای ساحل ناهار بخورید.
پیشنهاد ما رستوران قوام است که قبلا به آبانبار قوام شهرت داشته و امروز هم یک غذاخوری زیرزمینی بسیار زیباست که هنوز شکل اولیهاش را حفظ کرده. اگر هم میخواهید داخل شهر غذا بخورید، رستوران نخلستان غذاخوری خوبی است. در این رستورانها انواع و اقسام غذاهای دریایی تهیه شده با ماهی و میگو عرضه میشود.
نظر شما